Bel Fıtığı

Bel Fıtığı 

Belimiz vücudumuzun ağırlığını taşıyan, yükü kalçadan bacaklara aktaran ve aynı zamanda günlük aktivitemiz içerisinde gövdemizin hareketli olmasını sağlayan bir yapıdır. Belimizde 5 adet omur ve bu omurları birbirine bağlayan kıkırdak yastıkçıklar (disk), eklem yapıları ve bunlara destek olan yumuşak dokular bulunur. Bel omurları, harekete katkısı ve yük taşıma özelliğinin yanında omurganın diğer kısımları gibi omurilik ve sinir köklerine koruyuculuk görevi yapar. Bel omurlarının içerisinden bacakların kas kontrolunu sağlayan, bacakların duyusunu taşıyan ve idrar, gaita ve seksüel fonksiyonların kontrolunu sağlayan sinirler geçer.

Bel fıtığı yani lomber disk hernisi omurları arasındaki kıkırdak dokunun yıpranma veya zorlanma nedeniyle yırtılması, kopması ve yerinden kayması sonrasında sinir köklerinin sıkışması ile oluşur. Diskler, amortisör görevi gören, omurganın hareket yeteneğini sağlayan, omurlar arasındaki lastik sertliğindeki dokudur. Normalde sinir köklerine yakın yerleşmiş olan disk, olduğu yerden taşarak veya koparak sinir köklerine baskı yapabilir. Bu durumda bel ağrısı, bacak ağrısı, bacak uyuşması, kas güçsüzlüğü ortaya çıkabilir.

BEL FITIĞI İÇİN RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?

Bel fıtığı riskini artırabilecek faktörler şunları kapsar:

Hareketsizlik

Aşırı kilo- obezite

Sigara içmek

Gebelik :Gebelik döneminde anne adayının ağırlık merkezinin öne kaymasından dolayı omurganın dengesi bozulur ve fıtık oluşumuna yol açabilir.

Yaralanmalar

Ani hareketler yapmak: Kaslar ısınmadan yapılan ani vücut hareketleri, gövde ağırlığının diskler üzerinde baskı yapmasına yol açar. Bu durum zamanla bel fıtığı oluşumuna neden olabilir.

Meslek: Ağır fiziksel aktivite ve ağırlık kaldırma gerektiren, fiziksel güce dayalı meslekler ile uzun süre ayakta durma veya oturma gerektiren mesleklerde çalışan kişilerde bel fıtığı riski daha yüksektir. (Masa başında çalışanlar, uzun yol şoförlüğü yapanlar, futbol, halter, kürek ve güreş sporlarıyla uğraşanlar, inşaat işçileri vb.)

Genetik: Bel fıtığı genetik bir hastalık değildir ancak hastalığı ortaya çıkartan bağ dokusu zayıflığı hastalığa bir yatkınlık oluşturabilir bu nedenle bazı kişilerde bel fıtığına yatkınlık ailesinden miras kalabilir, bel fıtığının görülme riski ailesinde bel fıtığı hastalığı olanlarda daha yüksektir.

BEL FITIĞIBELİRTİLERİ-SEMPTOMLARI NELERDİR?

'Bel fıtığı belirtileri nelerdir?' sorusu sıkça sorulmaktadır. Bel fıtığı yani lomber disk hernisi semptomları, diskin nerede fıtıklaştığına ve hangi sinir köküne baskı yaptığına bağlı olarak değişir. Hemen her yaşta ortaya çıksa da genellikle 30-60 yaş arası görülür. Bel fıtığının en yaygın belirtilerini şu şekilde sıralayabiliriz:

Bel ağrısı : Ağrı şikayetleri; öksürme, hapşırma ,ani hareket değişiklikleri veya uzun süre ayakta durma ile daha da kötüleşebilir. Ayrıca kaslarda spazm oluşabilir

 Belden bacağa yayılan ağrılar:Bel fıtığının en tipi belirtilerinden biri de basit ağrı kesicilere cevap vermeyen belden bacağa doğru yayılan (siyatik) ağrıdır. Ağrı ayak tabanına kadar yayılabilir. Bu ağrı doktora getiren esas nedendir.

Uyuşukluk:Bacaktaki ağrıyla beraber olarak uyuşma, keçeleşme şikayetleri de olabilir.

Kas zayıflığı-felç:Ağrı ile birlikte bel fıtığı sebebiyle etkilenen tarafta bacakta, ayakta veya başparmakta kas zayıflığı da meydana gelebilir. Bu fıtığın etkilediği sinirin hasarına bağlı olarak değişik seviyelerde olur.

Mesane (idrar kesesi) fonksiyonundaki değişiklikler:İleri evrelerde bel fıtığından dolayı mesane işlevi de etkilenebilir. İdrar yapamamaya bağlı olarak mesane dolar ve damla damla idrar kaçırma ortaya çıkar.

İmpotans (cinsel fonksiyon bozukluğu) : Bel fıtığının bazı durumlarında penise giden sinirler de etkilenebilmekte ve erkekte cinsel fonksiyon bozukluğuna yol açabilmektedir

BEL FITIĞI TEŞHİSİ -tanısı

Bel fıtığı tanısı için öncelikle hastanın şikayetlerinin öyküsü alınmalı ve fizik muayenesinin detaylı olarak yapılması sağlanmalıdır. Daha sonra kişiye birtakım testler-taramalar uygulanır.

Görüntüleme yöntemleri doktorun sorunlu bölgeleri belirlemesine yardımcı olur. Röntgen,Manyetik Rezonans Görüntüleme,Bilgisayarlı Tomografi gibi rezolüsyonu yüksek tanı cihazlarıyla fıtık nedeniyle oluşan sinir basısının tespit edilmesi ve hasarlı omuriliğin görüntülenmesi amaçlanır. Bel fıtığı için tanı cihazları şunları içerir:

Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI): Yumuşak dokularda oluşan patolojileri ayırt etmede ve de çoğu klinik durumda omurgayı değerlendirmek için en uygun görüntüleme incelemesidir. MRI vücuttaki organların ve yapıların ayrıntılı görüntüleri için büyük mıknatıslar, radyofrekanslar ve bilgisayar kombinasyonu kullanılır. KESİNLİKLE RADYASYON İÇERMEZ.

Bilgisayarlı Tomografi Taraması: (CT-BT) : Bilgisayar teknolojisi kullanarak X ışınlarını kullanan bir görüntüleme yöntemidir. Özellikle kemik yapıların yumuşak dokularla etkileşimini ortaya koyan ve RADYASYON içeren bir görüntüleme yöntemidir.

Röntgen:İlk tanı araca olarak kullanılabilen basit görüntüleme yöntemidir.

 Elektromiyografi (EMG):EMG, bir sinirin kası uyarmasına yanıt olarak kas tepkisini veya elektriksel aktiviteyi ölçen bir testtir.

BEL FITIĞI TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?

Bel fıtığı tedavisindeki ana amaç hastanın günlük hayatını rahatlıkla sürdürebileceği şekilde ağrısının giderilmesidir. Her bel fıtığı cerrahi olmayıp hastaya basit ağrı kesici, kas gevşetici ilaç tedavisi ve yatak istirahati verilerek ağrı kontrolü sağlanmaya çalışılır. İşte bu cerrahi olmayan bel fıtığı hasta grubunda Epidural steroid enjeksiyonu bel fıtığına bağlı sinir sıkışmasında, epidural bölgeye ulaşılarak ağrıya neden olan enflamasyon, steroid ve lokal anestezik madde enjeksiyonu ile giderilir. Seçici sinir bloklarında ise omurilikten ayrılan sinirlerin çıkış noktasına, steroid ve uzun etki süreli ağrı kesicilerin enjeksiyonu, sinir kökü ödemi ve enflamasyonunu azaltarak bel ya da varsa bacak ağrısının geçmesini sağlar.

Özellikle aşırı kilo almaktan kaçınılmalı, hasta kiloluysa hızla kilo vermesi salık verilmelidir. Ağır kaldırmak kesinlikle sakıncalıdır.

İstirahat ve ilaç tedavisinden fayda görmeyen cerrahi gerektirmeyen bel fıtığı hastalarında fizik tedavi uygulamaları ile omurga çevresindeki kaslar güçlendirilerek vücut ağırlığının daha dengeli dağılımı sağlanır ve diske binen yük azaltılmış olur. Böylelikle minik fıtıklaşmalar engellenmiş ve disk yapısındaki bozuklukların önüne geçilmiş olunur.

Eğer bacakta veya ayakta kuvvet ve his kaybı ortaya çıkarsa ya da koruyucu tedavi yöntemleri ya da fizik tedavi ile hastaların şikayetleri giderilemezse, fıtıklaşmış disk materyalinin cerrahi olarak boşaltılması gerekir.